Η κατάσταση της δημοκρατίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση περιγράφεται στον επιστημονικό και πολιτικό διάλογο από μακρού με τον όρο «δημοκρατικό έλλειμμα». Ελάχιστοι αμφισβητούν ότι η δημοκρατική νομιμοποίηση της ενωσιακής εξουσίας υπήρξε μέχρι σήμερα ανεπαρκής. Σύμφωνα μάλιστα με μια λιγότερο διπλωματική διατύπωση, ακριβέστερη θα ήταν η παραδοχή ότι στην Ευρωπαϊκή Ένωση απλώς δεν υπάρχει δημοκρατία, τουλάχιστον με την έννοια και τη μορφή που θα ήταν αναγνωρίσιμη σε επίπεδο εθνικού κράτους.
Η ανάδειξη του νοήματος της δημοκρατικής αρχής στην ενωσιακή τάξη προϋποθέτει τη συναρμογή της με τα χαρακτηριστικά του ενωσιακού οικοδομήματος. Κατά συνέπεια το περιεχόμενο της δημοκρατικής αρχής στο επίπεδο της ενωσιακής τάξης οριοθετείται με γνώμονα τη διττή της υπόσταση ως «ένωσης κρατών και ένωσης λαών».
Στο άρθρο υποστηρίζεται ότι στο πλαίσιο της ενωσιακής προσέγγισης της δημοκρατικής αρχής επισημαίνεται μια αντιστροφή της βαρύτητας μεταξύ των συστατικών στοιχείων του κρατικογενούς της περιεχομένου• και, πιο συγκεκριμένα, ότι τα παραδοσιακά, αρχετυπικά συστατικά στοιχεία της δημοκρατικής αρχής υποχωρούν υπέρ των νεωτερικών. Σχηματικά, αν η δημοκρατική αρχή γίνει νοητή ως ένα παλίμψηστο, τότε αντλεί το περιεχόμενό της στο ενωσιακό επίπεδο πρωτίστως από τις πλέον νεωτερικές «επιστρώσεις» της. Η άποψη αυτή τεκμηριώνεται με μια συνοπτική αναφορά στις επιμέρους όψεις της δημοκρατικής αρχής υπό την κρατικογενή της έννοια και επιχειρείται να αξιολογηθεί η λειτουργικότητά τους στο επίπεδο της ενωσιακής τάξης.