Εφημερίδα ΕΘΝΟΣ, 26/5/2011
Η πρόταση του προέδρου του ΣΕΒ για τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος εκ πρώτης όψεως εμφανίζεται ως απόρροια του εύλογου αιτήματος για δημοκρατική νομιμοποίηση των νέων, σκληρών μέτρων που επέβαλαν στην Κυβέρνηση οι διεθνείς δανειστές. Ταυτόχρονα, η δημοψηφισματική αποδοχή των μέτρων αυτών, που περιλαμβάνουν και άρον-άρον εκποίηση δημόσιας περιουσίας, θα ισχυροποιούσε την Κυβέρνηση ως συλλογικό όργανο και κάθε υπουργό αυτοτελώς για την ταχύτερη και αποτελεσματικότερη εφαρμογή του κυβερνητικού προγράμματος. Ελλείψει ευρύτερων πολιτικών συναινέσεων σε κοινοβουλευτικό και κομματικό επίπεδο, ένα δημοψήφισμα συνιστά εναλλακτική εκδοχή πολιτικής νομιμοποίησης του κυβερνώντος κόμματος.
Το κρίσιμο ζήτημα που ανακύπτει, ωστόσο, αφορά τη διατύπωση του ερωτήματος που θα τεθεί στο εκλογικό σώμα. Πρόκειται για μια ένσταση που προβάλλεται εν γένει ως προς το θεσμό του δημοψηφίσματος, ότι δηλαδή η εκάστοτε Κυβέρνηση έχει την ευχέρεια να θέσει στο λαό ερωτήματα παραπλανητικά, κατά διλημματικό τρόπο, τα οποία δεν είναι δυνατόν να απαντηθούν με ένα «ναι» ή ένα «όχι». Πόσοι θα έλεγαν «όχι» στο ερώτημα αν θέλουν να παραμείνει η Ελλάδα στην ευρωζώνη και να συνεχίσει την ευρωπαϊκή της διαδρομή; Μήπως όμως κάποιοι επιδιώκουν μέσω ενός τέτοιου ερωτήματος να εμφανίσουν ως νομιμοποιημένες νεοφιλελεύθερες οικονομικές πολιτικές; Έντιμα δημοψηφισματικά ερωτήματα είναι λοιπόν μόνον όσα επιτρέπουν ξεκάθαρες απαντήσεις, χωρίς «αν» και «εφόσον». Κάτι τέτοιο δεν συντρέχει στην επίμαχη περίπτωση. Ας μην επιχειρείται, συνεπώς, να εκμαιευθεί η λαϊκή συναίνεση με εύκολες απαντήσεις σε διλήμματα σύνθετα, επικίνδυνα, με βαθειές κοινωνικές και οικονομικές προεκτάσεις. Η κοινωνική νομιμοποίηση και η λαϊκή παραπλάνηση απέχουν ενίοτε όσο μία λέξη στη διατύπωση ενός δημοψηφισματικού ερωτήματος.
Το κρίσιμο ζήτημα που ανακύπτει, ωστόσο, αφορά τη διατύπωση του ερωτήματος που θα τεθεί στο εκλογικό σώμα. Πρόκειται για μια ένσταση που προβάλλεται εν γένει ως προς το θεσμό του δημοψηφίσματος, ότι δηλαδή η εκάστοτε Κυβέρνηση έχει την ευχέρεια να θέσει στο λαό ερωτήματα παραπλανητικά, κατά διλημματικό τρόπο, τα οποία δεν είναι δυνατόν να απαντηθούν με ένα «ναι» ή ένα «όχι». Πόσοι θα έλεγαν «όχι» στο ερώτημα αν θέλουν να παραμείνει η Ελλάδα στην ευρωζώνη και να συνεχίσει την ευρωπαϊκή της διαδρομή; Μήπως όμως κάποιοι επιδιώκουν μέσω ενός τέτοιου ερωτήματος να εμφανίσουν ως νομιμοποιημένες νεοφιλελεύθερες οικονομικές πολιτικές; Έντιμα δημοψηφισματικά ερωτήματα είναι λοιπόν μόνον όσα επιτρέπουν ξεκάθαρες απαντήσεις, χωρίς «αν» και «εφόσον». Κάτι τέτοιο δεν συντρέχει στην επίμαχη περίπτωση. Ας μην επιχειρείται, συνεπώς, να εκμαιευθεί η λαϊκή συναίνεση με εύκολες απαντήσεις σε διλήμματα σύνθετα, επικίνδυνα, με βαθειές κοινωνικές και οικονομικές προεκτάσεις. Η κοινωνική νομιμοποίηση και η λαϊκή παραπλάνηση απέχουν ενίοτε όσο μία λέξη στη διατύπωση ενός δημοψηφισματικού ερωτήματος.