Εφημερίδα “Έθνος”, 1/12/2015
Το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης δεν είναι μακροπρόθεσμα βιώσιμο διασφαλίζοντας ταυτόχρονα ικανοποιητικές παροχές, εφόσον δεν αναστραφούν οι αρνητικοί ρυθμοί ανάπτυξης, η ανεργία άνω του 25%, τα υψηλά ποσοστά αδήλωτης απασχόλησης και τα ζοφερά δημογραφικά δεδομένα. Aρα οφείλουμε να θέσουμε το Ασφαλιστικό στις πραγματικές του διαστάσεις, ως αλληλένδετο με την πορεία της οικονομίας, της απασχόλησης και των δημογραφικών εξελίξεων.
Όσοι επιλέγουν να επεξεργάζονται μεταρρυθμιστικά σενάρια υπό μια αποσπασματική, λογιστική θεώρηση του προβλήματος, είτε αγνοούν τους βασικούς μηχανισμούς της κοινωνικής ασφάλισης, είτε παραπλανούν τους πολίτες. Η αναζήτηση αυτοαναφορικών λύσεων, υποτιμώντας την αλληλεπίδραση του Aσφαλιστικού με την οικονομία και την απασχόληση, αποτελεί μια επιλογή υπονόμευσης του συστήματος. Η κρίση επιτάχυνε τις εξελίξεις και κλόνισε το ισχύον διανεμητικό σύστημα. Η ανεργία και η μείωση των μισθών συρρίκνωσαν τα έσοδα από εισφορές και αύξησαν τις κοινωνικές δαπάνες. Ταυτόχρονα, η δημοσιονομική δυσπραγία οδήγησε σε μείωση της κρατικής χρηματοδότησης. Στις συνθήκες αυτές, ο πολιτικός χρόνος και οι όροι κοινωνικής διαβούλευσης συμπιέστηκαν σε βαθμό ώστε μείζονες μεταρρυθμίσεις να επιχειρούνται χωρίς επαρκή προεργασία και δημόσιο διάλογο. Εμβαλωματικές παρεμβάσεις, όπως οι αλλεπάλληλες περικοπές των συντάξεων, λειτουργούν καταστροφικά τόσο για την ασφαλιστική συνείδηση όσο και για τη διαγενεακή αλληλεγγύη. Ως επίλυση του Ασφαλιστικού δεν μπορούν να θεωρηθούν οι επαναλαμβανόμενες δυσμενείς παραμετρικές μεταβολές, ιδίως οι μειώσεις παροχών και οι αυξήσεις ορίων ηλικίας. Αυτή η λογική οδηγεί μαθηματικά στην αποδόμηση του ασφαλιστικού συστήματος.
Θα αποτελούσε σοβαρό σφάλμα να μην προχωρήσει η μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος. Από την Eκθεση Σπράου το 1997 και την αποτυχία του εγχειρήματος Γιαννίτση το 2001 πήραμε το μάθημα ότι η καθυστέρηση αντιμετώπισης των ελλειμμάτων του Aσφαλιστικού οδηγεί σε πιο επώδυνες μεταβολές στο μέλλον. Oμως ακόμη μεγαλύτερο σφάλμα θα ήταν μια ανεπαρκώς επεξεργασμένη εκ βάθρων μεταβολή, παραβιάζοντας θεμελιώδεις αρχές που διέπουν τον θεσμό. Στην παρούσα συγκυρία, η πλήρης ανατροπή της υφιστάμενης αρχιτεκτονικής ενδέχεται να προκαλέσει την πλήρη απαξίωσή του. Απαιτείται λοιπόν η εμβάθυνση, βελτίωση και επιτάχυνση του μεταρρυθμιστικού εγχειρήματος του 2010.