Εφημερίδα “Έθνος”, 11/8/2015
Δύο είναι σήμερα τα μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίζει η Ευρώπη. Το πρώτο είναι ο βαθιά αντιδημοκρατικός τρόπος διακυβέρνησης της Ευρωζώνης. Το γνωστό από το παρελθόν Διευθυντήριο απροκάλυπτα αποφασίζει για την ευρωπαϊκή οικονομική-δημοσιονομική πολιτική, χωρίς να τηρούνται στοιχειώδη προσχήματα. Η καγκελάριος της Γερμανίας συσκέπτεται με τον Γάλλο πρόεδρο και κατά περίπτωση τον πρόεδρο της Επιτροπής ή του Eurogroup ή και τον επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Από αυτά τα πρόσωπα, ενίοτε με την προσθήκη κάποιου “κακού μαθητή”, όπως του Ελληνα πρωθυπουργού, λαμβάνονται κρίσιμες αποφάσεις χωρίς να τηρούνται κανόνες διαφάνειας.
Οι άτυπες διαδικασίες έχουν πυκνώσει και θεωρούνται πλέον αυτονόητες, από το ξέσπασμα της κρίσης μέχρι σήμερα. Τα επίσημα όργανα της Ευρωζώνης καλούνται κατ’ ουσίαν να επικυρώσουν όσα συμφωνήθηκαν πίσω από κλειστές πόρτες. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει προκλητικά αποκλειστεί από τις διαδικασίες αυτές, τα εθνικά Κοινοβούλια πατρονάρονται στις περισσότερες χώρες από τις ηγεσίες των κοινοβουλευτικών πλειοψηφιών, ακόμη και με τη χρήση ευτελών πολιτικών εκβιασμών, ενώ οι πολίτες περιμένουν άναυδοι να ανακοινωθούν οι αποφάσεις των 5-6 “ηγεμόνων”, που στην κρίσιμη ιστορική συγκυρία δεν διακρίνονται για το πολιτικό τους ανάστημα.
Το πρόβλημα δεν είναι ούτε φορμαλιστικό ούτε θεσμικό, αλλά πρωτίστως πολιτικό. Οι ακολουθούμενες διαδικασίες καθορίζουν και το περιεχόμενο των αποφάσεων, που θα ήταν εντελώς διαφορετικές αν ακολουθούνταν ο δημοκρατικός δρόμος, δηλαδή έστω η εμπλοκή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στον διάλογο για την ευρωπαϊκή οικονομική διακυβέρνηση.
Αλληλένδετο είναι το δεύτερο μείζον πρόβλημα της Ευρώπης, δηλαδή οι τεράστιες ανισορροπίες των εμπορικών ισοζυγίων που υφίστανται στη Ζώνη του ευρώ και δεν είναι δυνατόν πλέον να αρθούν μέσω της νομισματικής υποτίμησης. Με την επίλυση του προβλήματος αυτού συναρτάται η βιωσιμότητα τόσο του ευρώ όσο και του υπό κατάρρευση ευρωπαϊκού κοινωνικού μοντέλου. Ομως, αν δεν εκδημοκρατιστεί η διαδικασία λήψης αποφάσεων στην Ευρωζώνη, μαζί με τη δημοκρατία θα χαθούν επίσης οι μεταπολεμικές κοινωνικές κατακτήσεις, παγιδεύοντας την Ευρώπη στην πιο στυγνή μορφή οικονομίας της αγοράς.