ΝΕΑ ΕΥΡΩ-ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ

Το ευρώ καταρρέει. Η διαπίστωση ότι το ευρώ ήταν ένα λάθος, κάτι που δεν έπρεπε να έχει υπάρξει έτσι όπως είναι τώρα, δεν διατυπώνεται πλέον μόνο από διανοούμενους της Αριστεράς ή «τρελούς» επιστήμονες, αλλά από το ευρωπαϊκό πολιτικό και τραπεζικό κατεστημένο. Αν όμως αυτή η παραδοχή συνιστά ξαφνικά κοινό τόπο, οι διαφωνίες οξύνονται καθημερινά ως προς το πώς διορθώνεται το «ευρω-λάθος». Εδώ εντοπίζονται κατ’ ουσίαν οι κρίσιμες ιδεολογικοπολιτικές διαφοροποιήσεις, τόσο στο εσωτερικό των κρατών-εθνών όσο και στο επίπεδο της σύγκρουσης μεταξύ ευρωπαϊκού Βορρά και Νότου.
Οι εναλλακτικές λύσεις δεν είναι ευθύγραμμες. Οι προτάσεις υπέρ της δημοσιονομικής ενοποίησης και της έκδοσης ευρωομολόγου δεν συνοδεύονται κατ’ ανάγκην από άμβλυνση του δημοκρατικού ελλείμματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά υποκρύπτουν ισχυρούς ηγεμονισμούς και περαιτέρω απίσχνανση της συμμετοχής των ευρωπαϊκών λαών και των μικρομεσαίων κρατών-μελών στη λήψη αποφάσεων. Από την άλλη πλευρά, η κατάρρευση της Ευρωζώνης στα εξ ων συνετέθη δεν θα σήμαινε επιστροφή σε ένα ιδεατό σχήμα εθνικής κυριαρχίας, αλλά διεθνή περιθωριοποίηση, οικονομική κατάρρευση και ακραία φαινόμενα κοινωνικής έκρηξης.
Τα διλήμματα σε περιόδους κοσμογονικών μετασχηματισμών είναι συγκλονιστικά. Συνιστούν αφορμή για την ωρίμανση της πολιτικής συνείδησης και τη διαμόρφωση νέων σχημάτων συλλογικής δράσης. Η ελληνική κοινωνία αφομοιώνει σταδιακά ότι η επίπλαστη καταναλωτική ευφορία της πρώτης δεκαετίας του 21ου αιώνα, ως αποκορύφωμα της μεταπολιτευτικής οικονομικής και πολιτικής ασυδοσίας, αποτελεί έναν κόσμο χωρίς επιστροφή. Προτεραιότητα συνιστά η επεξεργασία μιας συνεκτικής εθνικής στρατηγικής, ώστε η Ελλάδα να μην παραμένει απούσα από τις ευρωπαϊκές διαπραγματεύσεις και τις συμμαχίες που διαμορφώνονται κατά τη διαδικασία ανασχεδιασμού της ευρωπαϊκής νομισματικής και δημοσιονομικής αρχιτεκτονικής. Υπήρξε κοντόφθαλμη επιλογή το τρίπτυχο «αυτομαστίγωμα-επαιτεία-εθελοτυφλία» που ακολούθησαν μέχρι σήμερα οι ελληνικές πολιτικές ελίτ. Αυτομαστίγωμα, δηλαδή ακραία αυτοκριτική ή αναζήτηση εσωτερικών εχθρών κατά την παρουσία σε διεθνή fora, γεγονός που οδήγησε στην πλήρη απαξίωση και αναξιοπιστία της χώρας και των εκπροσώπων της. Επαιτεία, δηλαδή κυνήγι της δανειακής δόσης ως αυτοσκοπού, για την προσωρινή κάλυψη κρατικών υποχρεώσεων, χωρίς να έχει συγκροτηθεί ένα συνολικό σχέδιο εξόδου από τον φαύλο κύκλο της κρίσης. Τέλος, εθελοτυφλία εντός και εκτός συνόρων τόσο ως προς τα αίτια της κρίσης όσο και ως προς τα αποτελέσματα των μνημονιακών πολιτικών, που ώθησαν την οικονομία σε μια καθοδική περιδίνηση.
Αποτελεί κραυγαλέα ένδειξη πολιτικού επαρχιωτισμού ότι ο ελληνικός διάλογος για το μέλλον της Ευρωζώνης διεξάγεται με όρους ψωροκώσταινας. Κύριο μέλημα των πολιτικών ελίτ παραμένει η αναπαραγωγή τους. Καθώς η Ευρώπη φλέγεται και η Ελλάδα συνεχίζει να θεωρείται εστία της πυρκαγιάς, έστω και αν αναγνωρίζεται πλέον ότι η κρίση δεν οφείλεται στους Έλληνες, οι πολιτικές ηγεσίες παραμένουν ενδοστρεφείς. Ωστόσο, το διακύβευμα δεν (θα έπρεπε να) είναι πότε θα γίνουν εθνικές εκλογές, ούτε ποιοι θα ‘ναι αρχηγοί και υπαρχηγοί, αλλά ποια θέση θα έχει η Ελλάδα στην υπό διαμόρφωση Ευρώπη.