Έθνος, 24/05/19
Τον σκληρό πυρήνα της σύγχρονης αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας αποτελεί η διεξαγωγή περιοδικών εκλογών, με την απρόσκοπτη συμμετοχή πολιτικών κομμάτων και την εγγύηση ατομικών ελευθεριών και δικαιωμάτων συλλογικής δράσης. Στο πλαίσιο αυτό δεν αρκεί, ωστόσο, η διασφάλιση της δυνατότητας συμμετοχής του πολίτη στις δημοκρατικές διαδικασίες, αλλά η επιβεβαίωση του νοήματος της πολιτικής συμμετοχής.
Παρά την προεκλογική πόλωση που επιδιώκεται, ιδίως από τα δύο μεγάλα κόμματα, προκειμένου να αυξήσουν τα ποσοστά συσπείρωσης των ψηφοφόρων τους, οι δημοσκοπήσεις προβλέπουν υψηλό ποσοστό αποχής την ερχόμενη Κυριακή. Αυτό δεν οφείλεται μόνο στην αποτελμάτωση της πορείας της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, αλλά κατά βάση στη γενικευμένη δυσθυμία των πολιτών απέναντι στο ελληνικό κομματικό σύστημα και στην πολιτική τάξη.
Μια πολιτεία όπου οι πολίτες αισθάνονται ότι δεν υπάρχει δυνατότητα για ουσιαστική συμμετοχή στη λήψη αποφάσεων, μετατρέπεται σε ελλειμματική δημοκρατία. Όμως, εν προκειμένω οι πολίτες δεν επιλέγουν την αποχή μόνο επειδή θεωρούν ότι ελάχιστα μπορούν να αλλάξουν στο σημερινό καταθλιπτικό πολιτικό τοπίο, αλλά και ως έκφραση απαξίωσης της πολιτικής τάξης και δυσθυμίας απέναντι στον τρόπο που λειτουργεί η πολιτεία.
Βρισκόμαστε, λοιπόν, μπροστά στο ενδεχόμενο ενός ρεκόρ αποχής, που μάλιστα δεν θα εκφράζει μόνο την αδιαφορία, αλλά σε έντονο βαθμό τη δυσανεξία και την αποδοκιμασία των πολιτών απέναντι σε πρόσωπα και θεσμούς. Αυτή η εκλογική συμπεριφορά πιθανόν αποτελεί επακόλουθο μιας ευρύτερης αντισυστημικής στάσης διευρυνόμενων τμημάτων της κοινωνίας και ασφαλώς συναρτάται με την παρατεταμένη σκανδαλολογία και τη συρρίκνωση της αξιοπιστίας της πολιτικής τάξης.
Η κρίση της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας επιτείνεται εξαιτίας της κρίσης του πολιτικού λόγου. Η διαρκής αποδυνάμωση της ικανότητας των πολιτικών κομμάτων να αντιπροσωπεύσουν τις κοινωνικές δυνάμεις προς τις οποίες απευθύνονται, δεν είναι μόνο αποτέλεσμα του σταδιακού μετασχηματισμού τους σε κόμματα με άμεση, εξωθεσμική ή και παρασιτική παρέμβαση στον κρατικό μηχανισμό, αλλά και συνέπεια της ανεπάρκειάς τους να αρθρώσουν πολιτικό λόγο που να υπερβαίνει μια διαμεσολαβητική-διαχειριστική λογική.
Οι όροι με τους οποίους διεξάγεται η πολιτική αντιπαράθεση εντός και εκτός Κοινοβουλίου τα τελευταία χρόνια απωθεί τους πολίτες. Έτσι επιτείνεται η απουσία πολιτειακής εκπαίδευσης και η συρρίκνωση του ενδιαφέροντος για τη λειτουργία της πολιτείας. Είναι σημαντικό να ενισχυθεί το ενδιαφέρον των πολιτών για τα κοινά και η κατανόησή τους για τους κανόνες διεξαγωγής του πολιτικού παιχνιδιού. Πρωτότυπες εκπαιδευτικές και ενημερωτικές δράσεις όπως η ιστοσελίδα www.syntagmawatch.gr, που αναπτύσσει διάλογο με τον πολίτη του διαδικτύου, μπορούν να βοηθήσουν σε αυτή την κατεύθυνση. Η επιστροφή των πολιτών στις κάλπες δεν μπορεί να γίνει με φιέστες και προεκλογικές αντιπαραθέσεις στα τηλεοπτικά παράθυρα.