Εφημερίδα “Έθνος”, 22/3/2016
Ενα από τα σοβαρότερα προβλήματα της δημοκρατίας μας αποτελεί η απαξίωση των πολιτικών κομμάτων και του πολιτικού προσωπικού, η κρίση αντιπροσώπευσης και η διεύρυνση του αριθμού των πολιτών που απέχουν από τις εκλογές ή στηρίζουν αντισυστημικά μορφώματα, εκφράζοντας έτσι τη δυσθυμία τους για το πολιτικό σύστημα.
Το πρόβλημα αυτό εκδηλώθηκε ήδη πριν από το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης και είχε αναλυθεί σε ανύποπτο χρόνο (βλ. Ξ. Κοντιάδης/Χ. Ανθόπουλος, Κρίση του ελληνικού πολιτικού συστήματος;, Παπαζήσης 2008), όμως εντάθηκε και έλαβε επικίνδυνες διαστάσεις ιδίως μετά το 2010, όταν η κρίση ανέτρεψε μια σειρά από βεβαιότητες και πρακτικές.
Αλληλένδετα με το προηγούμενο πρόβλημα είναι τα φαινόμενα διαφθοράς και διαπλοκής, που αδιάλειπτα εδώ και δύο δεκαετίες βρίσκονται στο προσκήνιο της πολιτικής ζωής. Η καταπολέμηση των παρεκτροπών ως προς τη διακίνηση του λεγόμενου πολιτικού χρήματος έχει επιχειρηθεί με ποικίλες θεσμικές παρεμβάσεις, που ωστόσο δεν μοιάζουν λυσιτελείς. Και τούτο επειδή δεν έχουν χτυπήσει το πρόβλημα στη ρίζα του, δηλαδή στις γενεσιουργές του αιτίες.
Για να εκλεγεί κάποιος βουλευτής δεν αρκούν τα προσωπικά του χαρίσματα. Απαιτείται επίσης η δυνατότητα να τα επικοινωνήσει, άρα να αποκτήσει πρόσβαση στα ΜΜΕ, να διαθέτει μηχανισμό προώθησης των θέσεών του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και άλλους τρόπους προβολής. Απαιτούνται προσβάσεις και πόροι που εγκυμονούν κινδύνους «διαπλοκής».
Ανάμεσα στις θεσμικές μεταρρυθμίσεις που θα μπορούσαν να συμβάλουν αποφασιστικά στην αντιμετώπιση τόσο της απαξίωσης των πολιτικών κομμάτων όσο και των φαινομένων διαπλοκής και πολιτικής διαφθοράς περιλαμβάνεται η κατάργηση του σταυρού προτίμησης.
Μήπως όμως αυτό θα σήμαινε ότι, ελλείψει εσωκομματικής δημοκρατίας, η επιλογή των βουλευτών θα γινόταν αυθαίρετα από τις κομματικές ηγεσίες; Η απάντηση είναι αρνητική, εφόσον οι υποψήφιοι βουλευτές επιλέγονται με εσωκομματικές εκλογές από τα μέλη και τους φίλους των κομμάτων. Ετσι, και τα κόμματα θα αναζωογονούνταν με συμμετοχικές διαδικασίες και τα φαινόμενα διαπλοκής θα υποχωρούσαν, με σημαντικές ωφέλειες για τη λειτουργία των δημοκρατικών θεσμών.